ترخیص کالا از گمرک
ترخیص کالا به چه معناست؟
به‌طور خلاصه به مجموعه فرایندهایی که برای آزادسازی و ارزیابی کالای وارداتی انجام می‌شود، ترخیص کالا می‌گویند. ترخیص کالا شامل تشکیل پرونده، پرداخت هزینه‌ها، پیگیری سفارش، اخذ مجوزها و غیره است که در ادامه هریک از آن‌ها را شرح خواهیم داد.
درخواست مشاوره رایگان
مراحل ترخیص کالا از گمرک
ترخیص کالا از گمرک مستلزم رعایت مجموعه‌ای از قواعد و انجام مراحل مختلفی است. هدف ما این است که این فرآیند را با ارائه یک چارت ساده و قابل درک، شفاف و قابل فهم کنیم. هرچند ممکن است مراحل ترخیص کالا از گمرک، در ابتدا پیچیده به نظر برسند، اما با توضیحات و راهنمایی‌های ما به‌مراتب آسان‌تر و قابل اجرا خواهند شد.
مراحل ترخیص کالا به ترتیب زیر هستند:
دریافت پروفرما اینویس یا پیش‌فاکتور از فروشنده
هر کالایی پیش از ورود به کشور باید به طور کامل بررسی شود تا متصدیان قانونی بتوانند تمامی اطلاعات لازم برای تحویل آن را ارزیابی کنند. به همین دلیل، تهیه یک پیش‌فاکتور یا پروفرما از سوی صاحب کالا ضروری است. این سند به عنوان مرجع اصلی به متصدیان ترخیص ارائه می‌شود. در متن پروفرما، اطلاعات کلیدی نظیر نوع، حجم و تعداد کالا، شیوه پرداخت هزینه، دستورالعمل‌های اینکوترمز، تاریخ و سایر جزئیات مهم ذکر می‌شود تا طرفین معامله بتوانند فرآیند واردات را به طور دقیق و شفاف آغاز کنند.
ثبت سفارش در سامانه NTSW
ثبت سفارش کالا در سامانه جامع تجارت (NTSW) یکی از مراحل اصلی واردات است که مستلزم ارائه پروفرما اینویس (پیش‌فاکتور) و داشتن کارت بازرگانی معتبر می‌باشد. واردکننده با ورود به سامانه و ثبت اطلاعات فروشنده خارجی، مشخصات کالا و جزئیات مرتبط را وارد می‌کند. کارشناسان وزارت صمت تمامی اطلاعات را بررسی کرده و در صورت تأیید، مجوز ثبت سفارش صادر می‌شود. این مجوز به واردکننده امکان ادامه فرآیند واردات، از جمله دریافت سایر مجوزها و تخصیص ارز را می‌دهد.
دریافت مجوز از بانک مرکزی و پیگیری حواله خرید کالا
یکی از اصلی‌ترین مواردی که هنگام ثبت سفارش در سامانه EPL باید ارائه شود، معرفی بانک عامل است؛ بانکی که قرار است از طریق آن فرآیند تخصیص ارز را پیگیری کنید. پس از دریافت موفقیت‌آمیز مجوز ثبت سفارش، مرحله بعدی مراجعه به همان شعبه بانک و ارسال درخواست تخصیص ارز به بانک مرکزی است تا فرآیند تأمین مالی واردات کالا تکمیل شود.
پس از ارسال درخواست تخصیص ارز، بانک مرکزی تاییدیه دریافت ارز با نرخ نیمایی را صادر می‌کند. توجه داشته باشید که به میزان ارزی که از بانک مرکزی دریافت می‌کنید، موظف هستید ۳۵ درصد از مبلغ آن را به عنوان ضمانت نزد بانک عامل سپرده‌گذاری کنید. این اقدام به منظور اطمینان از رعایت مقررات قانونی و تسهیل در ادامه فرآیند واردات انجام می‌شود.
بررسی بارنامه، اینکوترمز و اخذ ترخیصیه از انبار کالا
همان‌طور که می‌دانید، کالایی که از خارج از مرزها خریداری کرده‌اید می‌تواند از سه مسیر زمینی، دریایی، یا هوایی وارد کشور شود. به همین دلیل، جزئیات این موارد باید در بارنامه به دقت بررسی شود تا مشخص شود کالا از کدام گمرک و توسط کدام شرکت حمل‌ونقل ترخیص خواهد شد. ترخیصیه مدرکی است که مسئول ترخیص کالا پس از ورود آن به گمرک از سوی شرکت حمل‌ونقل دریافت می‌کند. این سند شامل اطلاعاتی مانند مشخصات کالا، گیرنده، شماره بارنامه، تاریخ صدور، مشخصات وسیله حامل، محل تخلیه و سایر جزئیات است. ترخیصیه به گونه‌ای طراحی شده که تمامی اطلاعات مورد نیاز برای ثبت کالا در سامانه EPL به صورت دقیق و منظم فراهم باشد.
اظهار کالا در سامانه EPL و دریافت کوتاژ
پس از دریافت ترخیصیه، باید به سامانه پنجره واحد تجارت فرامرزی (EPL)مراجعه کنید و مدارک لازم را بارگذاری کنید تا اطلاعات مربوط به حمل بار با اطلاعات ثبت سفارش لینک شود. در صورتی که تمام اطلاعات صحیح و کامل باشند، یک کد هشت‌رقمی تحت عنوان کوتاژ به کالای شما اختصاص داده می‌شود. این کد نشان‌دهنده ثبت اطلاعات اظهارنامه کالا در سامانه است و پرونده شما برای بررسی به کارشناسان گمرک ارجاع داده می‌شود.
کنترل کالا و تعیین مسیر
پس از بررسی مدارک، کارشناسان گمرک به سراغ کنترل کالای شما می‌روند که بسته به سابقه فعالیت شما و کالایی که وارد می‌کنید از سه مسیر زیر صورت می‌گیرند:
مسیر سبز
مسیر زرد
مسیر قرمز
اگر کارشناسان تشخیص دهند که کالای شما می‌بایست از مسیر سبز وارد کشور شود، هیچ نیازی به نظارت و بررسی کالا وجود نخواهد داشت. اما اگر کالا شما مشمول مسیر زرد یا قرمز شود به آن معنا است که نیاز به کنترل و ارزیابی دقیق‌تر دارد. بازرسان متخصص گمرک نیز با مقایسه کالا و شرایط آن با اسنادی که به گمرک ارائه کرده‌اید، برای تایید یا عدم تایید ورود کالای شما به کشور اقدام می‌کنند.
واریز هزینه گمرک
مرحله پرداخت هزینه‌ها تقریباً آخرین گام در فرآیند ترخیص کالا است و پس از آن، عملیات پیچیده‌ای پیش روی شما نخواهد بود. هزینه‌های گمرکی کالای شما بر اساس قوانین و مقررات مرتبط محاسبه می‌شود. برای پرداخت این هزینه‌ها، می‌توانید با وارد کردن شناسه پرداخت در وب‌سایت مدیریت متمرکز پرداخت‌های اینترنتی عوارض دولتی، به سادگی اقدام کنید. علاوه بر هزینه‌های گمرکی، پرداخت ۲ درصد مالیات علی‌الحساب نیز ضروری است. این قانون برای جلوگیری از فرار مالیاتی دارندگان کارت‌های بازرگانی یک‌بار مصرف وضع شده است. با این حال، اگر جزو بازرگانان خوش‌حساب یا شرکت‌های تولیدی معتبر باشید، از پرداخت این هزینه معاف خواهید بود.
اخذ کد رهگیری از بانک عامل جهت صدور پروانه الکترونیک
در گذشته، برای بررسی مجوزها و سایر امور مرتبط در گمرک، از شماره پروانه سبز گمرکی استفاده می‌شد. اما این سیستم منسوخ شده و جای خود را به شماره پروانه الکترونیکی داده است. برای دریافت این شماره، باید به بانک عامل مراجعه کرده و کد رهگیری ترخیص کالا را درخواست کنید. پیش از درخواست این کد، لازم است تمامی مجوزهای موردنیاز را دریافت کنید. مجوزهایی مانند تعیین ماهیت، استاندارد، اداره بهداشت و غیره، هر یک دارای دستورالعمل‌ها و شرایط خاص خود هستند. پس از تکمیل این مجوزها و همچنین پرداخت کامل هزینه‌های گمرکی و مالیاتی، پروانه الکترونیکی ترخیص شما صادر خواهد شد. این پروانه به عنوان تأیید نهایی برای ترخیص قانونی کالای شما از گمرک عمل می‌کند.
عوارض انبارداری و بارگیری کالا
بسته به مدت زمانی که کالای شما در انبار نگهداری می‌شود، موظف به پرداخت هزینه عوارض انبارداری خواهید بود. این هزینه بر اساس محل انبار، ارزش کالا، حجم و وزن آن محاسبه می‌شود. پس از تسویه حساب و تکمیل مراحل، می‌توانید کالای خود را از انبار تحویل بگیرید. در صورتی که نیاز به بارگیری کالا باشد، باید شناسه مقصد کالا و شناسه شرکت حمل‌ونقل را در سامانه EPL وارد کنید. پس از این مرحله، با استفاده از کد رهگیری امکان رهگیری مسیر کامیون و مدیریت فرآیند حمل‌ونقل برای شما فراهم می‌شود.
بررسی‌های نهایی
هنگام بارگیری کالا و خروج از دایره درب خروج گمرک، کالای شما بار دیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این مرحله، کارشناسان گمرک ممکن است تمامی جزئیات کالا را بر اساس مدارک بارگذاری‌شده در سامانه EPL یک‌به‌یک ارزیابی کنند تا از صحت اطلاعات و مطابقت آن‌ها اطمینان حاصل کنند تا از بروز هرگونه مشکل نظیر قاچاق کالا جلوگیری شود. در صورتی که هیچ نقصی در این فرایند وجود نداشته باشد، عملیات ترخیص شما تکمیل می‌شود. کالا پس از انتقال به انبار مقصد، توسط مسئول انبار ثبت و آماده تحویل می‌شود.
درخواست مشاوره رایگان
ترخیص کالا از گمرکات
همان‌طور که در مقدمه اشاره کردیم دستورالعمل‌های ترخیص کالا در گمرک‌های مختلف ایران تفاوت ویژه و خاصی ندارند. در ادامه، در مورد فرایند ترخیص کالا از تمام گمرک‌های ایران به شما توضیح مختصری می‌دهیم.
گمرک فرودگاه امام
تقریباً تمامی کالاهایی که به‌صورت هوایی وارد کشور می‌شوند، از طریق گمرک فرودگاه امام خمینی ترخیص می‌گردند. این گمرک با عملیات بارگیری شبانه‌روزی و نظارت دقیق بر فرآیندهای واردات و صادرات، نقش مهمی در تسهیل تجارت هوایی ایفا می‌کند. مراحل ارسال بارنامه، مدارک و مجوزها در این گمرک مطابق با همان روندی است که پیش‌تر توضیح داده شد. با این حال، ممکن است تفاوت‌هایی در شیوه پرداخت هزینه‌ها نسبت به سایر گمرکات وجود داشته باشد که باید به آن توجه شود.
گمرک بوشهر
پرترافیک‌ترین گمرک بندری ایران، گمرک بوشهر است. ترخیص کالا در این گمرک به‌صورت شبانه‌روزی انجام می‌شود تا سرعت این فرایند بیشتر باشد. دلیل ازدحام در گمرک بوشهر، موقعیت جغرافیایی آن است چراکه از سه جهت جنوب، غرب و شمال به خلیج فارس راه دارد. ورود کالاهای دریایی و ته لنجی علی‌الخصوص کالاهایی که از کشورهای حوزه خلیج فارس وارد کشور می‌شوند دارای قوائد از پیش تعیین شده ای هستند.
گمرک بندر عباس
بندرعباس یکی از مهم‌ترین بنادر تجاری ایران است که بخش قابل توجهی از کالاهای وارداتی کشور در آن تخلیه و بارگیری می‌شوند. پیش از اعمال تحریم‌ها، این بندر با ظرفیت بالایی فعالیت می‌کرد؛ اما با اعمال تحریم‌ها، فعالیت‌های آن کاهش یافت. با این حال، با تلاش‌های صورت‌گرفته، بندرعباس در حال بازگشت به رونق سابق خود است.
گمرک باشماق
گمرک ترانزیتی باشماق، واقع در استان کردستان و ۱۷ کیلومتری شهر مریوان است که در سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین مبادی تجاری کشور تبدیل شده است. در شش ماهه نخست سال جاری، میزان واردات از مرز زمینی باشماق بیش از ۹۴ درصد افزایش یافته است که نشان‌دهنده اهمیت بالای این گمرک در تجارت خارجی ایران است. با این حال، حجم صادرات از مرز باشماق همچنان بیشتر از واردات آن است. این امر نشان‌دهنده نقش کلیدی این گمرک در تسهیل صادرات و واردات کالا و اهمیت استراتژیک آن در بازرگانی کشور است.
گمرک تمرچین
گمرک تمرچین که در استان آذربایجان غربی و از توابع شهرستان پیرانشهر است و یکی از گمرک‌های مهم مرزی ایران محسوب می‌شود. این شهر مرزی به دلیل موقعیت استراتژیک خود، نقش بسزایی در تبادلات تجاری با کشورهای حوزه مدیترانه و عراق دارد. ساعت کاری گمرک تمرچین به صورت شبانه‌روزی است که این امر باعث تسهیل فرآیندهای ترخیص کالا و افزایش سرعت در تجارت بین المللی می‌شود. از جمله مزایای ویژه این گمرک، وجود لاین اختصاصی برای صادرات است که امکان مدیریت سریع‌تر و کارآمدتر صادرات را فراهم می‌کند.
گمرک بازرگان
غربی‌ترین نقطه جاده ابریشم در ایران به مرز بازرگان و پل خاتون ختم می‌شود. این گمرک که در مرز ترکیه واقع شده است، دروازه ورود کالاهای ترکیه‌ای و اروپایی به کشور محسوب می‌شود و به دلیل دسترسی مستقیم به ترکیه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. گمرک بازرگان یکی از پرکاربردترین مرزهای تجاری ایران است و بازرگانان داخلی اغلب واردات کالاهای خود را از طریق این مرز انجام می‌دهند. فرآیند ترخیص کالا در این گمرک مشابه دیگر گمرک‌های ایران بوده و بر اساس قوانین و مقررات گمرکی انجام می‌شود.
مدارک لازم برای ترخیص کالا از گمرک
برای انجام فرآیند ترخیص کالا، ارائه مدارک دقیق و کامل از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه به مدارکی که برای این فرآیند نیاز دارید اشاره می‌کنیم تا بتوانید با آمادگی کامل اقدام کنید:
- پروفرما اینویس
- پکینگ لیست
- گواهی مبدا
- ترخیصیه
- قبض انبار گمرک
- بارنامه
- مجوز ثبت سفارش
- بیمه‌نامه
- گواهی بازرسی
- مشخصات بانک عامل
این مدارک باید به‌صورت کامل و بدون نقص آماده باشند تا فرآیند ترخیص کالا به شکل روان و سریع انجام شود.
هزینه ترخیص کالا
هزینه ترخیص کالا بر اساس عوامل متعددی محاسبه می‌شود که شامل ارزش کالا (بر اساس فاکتور خرید یا ارزش گمرکی)، حقوق و عوارض گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده، هزینه‌های انبارداری و سایر هزینه‌های جانبی مانند هزینه بازرسی، بیمه و حمل‌ونقل می‌باشد. همچنین، نوع کالا و تعرفه گمرکی آن نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در محاسبه این هزینه‌ها دارد. مجموع این عوامل، هزینه نهایی ترخیص کالا را مشخص می‌کند که باید به دقت برآورد و مدیریت شود.
شرکت ترخیص کالا
هدف از واردات و صادرات کالا، دستیابی به سود است، اما با در نظر گرفتن هزینه‌ها و زمانی که برای ترخیص کالا صرف می‌شود، در صورت مدیریت نادرست، احتمال ضرر نیز وجود دارد. برای اطمینان از انجام صحیح این فرآیند، بهتر است عملیات ترخیص کالا را به تیم‌های متخصص بسپارید. شرکت بازرگانی صفری با سال‌ها تجربه در زمینه بازرگانی و حمل‌ونقل بین‌المللی، آماده ارائه خدمات ترخیص کالا با سریع‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌های قانونی است. برای دریافت مشاوره رایگان و اطلاعات بیشتر، می‌توانید با تیم متخصص ما در تماس باشید. شرکت بازرگانی صفری همراهی مطمئن برای تجارت شماست.
جمع بندی
به دلیل حجم بالای واردات و پیچیدگی فرآیندهای مرتبط، ترخیص کالا از گمرک امری زمان‌بر و تخصصی است. شرکت‌ها یا افرادی که قصد دارند شخصاً اقدام به ترخیص کالا کنند، اغلب با چالش‌هایی نظیر اتلاف زمان و افزایش هزینه‌ها مواجه می‌شوند. عبور از مراحل متعدد و ارائه مدارک گوناگون نیازمند آگاهی دقیق از قوانین و مقررات گمرکی است. به همین دلیل، سپردن این مسئولیت به یک تیم بازرگانی حرفه‌ای و قابل اعتماد گزینه‌ای منطقی و کارآمد به نظر می‌رسد. چنین تیمی با دانش و تجربه کافی می‌تواند در تشخیص مسیرهای گمرکی، برنامه‌ریزی دقیق مراحل و پیگیری سفارشات به شما کمک کرده و فرآیند ترخیص کالا را با سرعت و کارایی بهینه مدیریت کند.
سوالات متداول
1. هزینه ترخیص کالا از گمرک چه‌قدر است؟
این هزینه بر اساس شرایط وزنی و ابعاد بار متفاوت خواهد بود. همچنین نوع بار، کشور مبدا، انبارداری، مالیات و… نیز متغیر است. بنابراین برای تشخیص هزینه دقیق بهتر است از کارشناسان معتبر مشورت بگیرید.
۲. چارت مراحل ترخیص کالا از گمرک به چه ترتیبی است؟
اگر بخواهیم مراحل ترخیص کالا را به‌طور خلاصه شرح دهیم به شکل زیر خواهد بود:
- دریافت پروفرما اینویس
- دریافت مجوز ثبت سفارش بازرگانی
- اقدام لازم برای تخصیص ارز
- اظهار کالا در سامانه EPL
- دریافت کوتاژ اظهارنامه
- کنترل کالا و ارزیابی توسط کارشناسان گمرک
- دریافت مجوزهای ترخیص
- پرداخت هزینه‌های گمرکی
- بررسی اظهارنامه
- بارگیری و تحویل کالا
۳. ترخیص‌کار به چه کسی گفته می‌شود؟
به شخص یا شرکتی که وظیفه ترخیص کالا از گمرک را بر عهده می‌گیرد ترخیص کار گفته می‌شود. ترخیص‌کار با تخصصی که دارد می‌تواند مراحل ترخیص کالا از گمرک را سریع‌تر انجام دهد به‌طوری که در نهایت در هزینه‌های واردکننده صرفه‌جویی شود.
